Με αφορμή τις πρόσφατές αναδασώσεις:Ερωτήματα για την έννοια του «γεγονότος» στα δελτία ειδήσεων.

Είχα την ευκαιρία και τη χαρά να συμμετέχω, εκπροσωπώντας τη «Συνεργασία των 12 φορέων για το Περιβάλλον» που συντονίζει η Υπερνομαρχία Αθηνών-Πειραιώς, σε δυο γεγονότα μεγάλης κατά την άποψή μου σημασίας, τόσο ουσιαστικής όσο και συμβολικής, με την έννοια της κινητοποίησης και ενεργοποίησης μεγάλου αριθμού πολιτών για την επίτευξη ενός συλλογικού στόχου. Αναφέρομαι στις δυο διαδοχικές αναδασώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο χώρο της Πεντέλης και της Αιξωνής Γλυφάδας, με πρωτοβουλία περιβαλλοντικών οργανώσεων (ΣΠΑΠ και ΣΠΑΥ) και του ΣΚΑΪ. Πέραν της πρωτοβουλίας καθαυτής και της μεγάλης ουσιαστικής της αξίας, θα ήθελα να εγείρω ένα παρεμφερές ζήτημα που αγγίζει πληθώρα πτυχών της λειτουργίας της δημοκρατίας μας. Έχει έλθει με επιτακτικό τρόπο ο χρόνος να ασχοληθούμε συλλογικά και με εντατικό και εμφατικό τρόπο με το τι συνιστά «γεγονός» το οποίο χρήζει αναφοράς από τα κυρίαρχα ΜΜΕ και το οποίο αποτελεί στοιχείο της καθημερινότητας την οποία και συνδιαμορφώνει.
Παρακολουθώντας την επικαιρότητα όπως την αντιλήφθηκαν και όρισαν τις αντίστοιχες μέρες τα υπόλοιπα μέσα, πλην του «επικοινωνιακού χορηγού», τα σημαντικά αυτά γεγονότα απλώς δεν υπήρξαν! Κάποιος συμπολίτης μας που δεν είχε την τεχνική δυνατότητα λήψης σήματος από το συγκεκριμένο σταθμό θα μάθαινε για το «γνωστό μοντέλο» που διακινούσε (αορίστως) ναρκωτικά, αλλά ουδέποτε θα πληροφορείτο πως χιλιάδες συμπολίτες του ενεργοποιήθηκαν και διέθεσαν τον πολύτιμο ελεύθερο χρόνο τους για να συνενώσουν τις δυνάμεις τους και να συνδράμουν σε μια πρωτοβουλία αντίστασης, ζωής και ελπίδας.
Και είναι σίγουρο πως τα ΜΜΕ στα πλαίσια και της «ελευθεροτυπίας» αποφασίζουν ελεύθερα για τη θεματολογία των δελτίων ειδήσεων ή των ενημερωτικών εκπομπών, όμως για ορισμένες αθέατες πτυχές που εθιμικά διαμορφώνουν το πλαίσιο των επιλογών τους και την ιεράρχηση της θεματολογίας τους, μπορούν να εγερθούν εύλογα ερωτήματα και αντιρρήσεις. Υποστηρίζω εδώ πως για πολλά από τα θεωρούμενα αυτονόητα ανωτέρω κριτήρια, υπερισχύουν απόψεις που τελικά δεν βασίζονται σε καμία λογική, ούτε και στη θεραπεία του συμφέροντος του ίδιου του μέσου που τα χρησιμοποιεί, ούτε βέβαια και του κοινωνικού συνόλου.
Για παράδειγμα, στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, πέρα από την όποια ποιοτική αξιολόγηση των γεγονότων (του λόγου-σκοπού της συνάθροισης του πλήθος φορέων-πολιτών) πρέπει να καταμετρηθεί καθαρά η ποσοτική τους διάσταση. Σε κάθε περίπτωση και με τη στοιχειώδη και μόνο λογική, το στοιχείο της συνάθροισης μερικών δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων σε έναν χώρο και για ένα σκοπό (όποιος κι αν είναι αυτός) αποτελεί τον ορισμό του «γεγονότος», που θα έπρεπε να αναφερθεί συνολικά από τα ΜΜΕ του τόπου ασχέτως του φορέα που το προκάλεσε. Δεν εννοώ φυσικά εκτενή κάλυψη (αυτό το αναλαμβάνει ο οργανωτής-χορηγός), αλλά πάντως μια απλή αναφορά θα ήταν νομίζω επιβεβλημένη. Η λογική πως επειδή μια ενέργεια αποτελεί πρωτοβουλία ανταγωνιστή, αποσιωπάται κατά τρόπο πλήρη από όλους τους υπόλοιπους, δεν μπορεί να είναι αποδεκτή.
Πάντα αναρωτιόμουν γιατί για παράδειγμα θεωρείται αυτόματα «είδηση» το αστυνομικό δελτίο κάθε ημέρας, που μπορεί να περιλαμβάνει από αμελητέα μέχρι φρικιαστικά εγκλήματα και όχι μια είδηση όπως η ανωτέρω, ή κάτι άλλο που κομίζει κάτι πραγματικά νεωτερικό και αισιόδοξο στην κοινωνική και πολιτική μας ζωή. Τα κριτήρια με τα οποία αναβαθμίζονται ή και αποκτούν πραγματική υπόσταση γεγονότα και πρωτοβουλίες δεν είναι πάντα (αν όχι ποτέ) ούτε διαφανή, ούτε ουδέτερα και πρέπει να μας απασχολήσουν περισσότερο και με πιο οργανωμένο τρόπο. Στην ουσία πρόκειται για πολιτικές πράξεις που διαμορφώνουν από την πολιτική ατζέντα και το δημόσιο διάλογο μέχρι το ίδιο το κυρίαρχο πολιτιστικό πρότυπο ενός τόπου και ενός λαού.
Και πρέπει άμεσα να ξεκινήσουμε ως κοινωνία (με την έγερση δημόσιου διαλόγου και τη συμμετοχή φορέων, από τα κόμματα, τα Πανεπιστήμια και την Ακαδημία Αθηνών, έως φυσικά την ίδια την ΕΣΗΕΑ) ένα πρώτο συλλαβισμό αφετηριακών «αυτονόητων», για την αποτύπωση της πραγματικότητας με τρόπο αντικειμενικό, χρήσιμο και δίκαιο. Με κριτήρια που θα ξεπερνούν την ευτέλεια μιας θνησιγενούς «καθημερινότητας» και θα ποικίλουν ανάλογα με το είδος της είδησης. Γιατί κάθε ενέργεια που αγγίζει τη «δημόσια σφαίρα» και συναθροίζει π.χ. πλήθη για τη διενέργεια μιας πράξης (από μονοθεματικές πρωτοβουλίες έως την ίδρυση ενός κομματικού φορέα που φιλοδοξεί να αποτελέσει εναλλακτική επιλογή για το εκλογικό σώμα), αποτελεί γεγονός δημοκρατίας που δεν μπορεί να αποσιωπάται, λόγω έλλειψης πλαγίων ή μη μέσων προώθησης! Να μην ξεχνάμε πως από τις πρώτες νομοθετικές ρυθμίσεις δικτατορικών καθεστώτων αποτελεί η απαγόρευση συνάθροισης πολιτών άνω ενός συγκεκριμένου (πολύ μικρού συνήθως) αριθμού. Η σταδιακή αυτή αλλαγή της συγκεκριμένης νοοτροπίας αποσιώπησης θα είχε ευεργετικές συνέπειες στην ίδια τη λειτουργία της κοινωνίας μας.
Θα περιόριζε περιττούς και «ανόητους» ανταγωνισμούς και θα αποτελούσε το κίνητρο για όλους να προβαίνουν σε παρόμοιες κινήσεις (που θα προβάλλονταν αντίστοιχα κατ’ έθος). Στην εποχή που αναζητούμε τη συμμετοχή των πολιτών και την επαναδραστηριοποίησή τους, παρόμοιες κινήσεις έρχονται να καλύψουν κενά του δυσκίνητου κρατικού μηχανισμού αλλά και να αναδείξουν τη σημασία και τη δύναμη της περιλάλητης «κοινωνίας των πολιτών», που το μόνο που αναζητά είναι ένα έναυσμα για να ανταποκριθεί και να συνεισφέρει το απόθεμά της για τη βελτίωση των κοινών μας όρων διαβίωσης και τη δημιουργία του πολύτιμου «κοινωνικού κεφαλαίου», απαραίτητου στοιχείου για μια σύγχρονη, δηλαδή αποτελεσματική και πάντως δημοκρατική διακυβέρνηση.