Νίκη Ομπάμα:Η εκδίκηση των ονείρων και τα μαθήματα δημοκρατίας.

Μία βραδιά γεμάτη συναισθήματα. Μια βραδιά αποκορύφωμα μιας δύσκολης και σχεδόν ονειρικής πορείας ενός ανθρώπου που κατάφερε μέσα σε ένα μικρό σχετικά χρονικό διάστημα να κατορθώσει τόσα πολλά. Να συμβολίσει και να ενσαρκώσει τα όνειρα γενεών αλλά και να εκφράσει τις προσδοκίες νέων ανθρώπων, από όλες τις φυλές, σε όλο τον κόσμο. Τολμηρό; Δυσβάσταχτο; Πρώιμο; Πιθανώς. Αλλά ποιος ενδιαφέρεται σε αυτή τη φάση; Το μεγάλο βήμα, το οποίο σχεδόν πάντα γίνεται στο επίπεδο των συμβολισμών και των εικόνων, έγινε ήδη. Η Ιστορία γράφτηκε ήδη και η ροή του ποταμού ξεκίνησε ορμητική. Θα κυλήσει για ένα διάστημα μόνο με την αδράνεια που ήδη διαθέτει. Πόσο μάλλον να υπάρξει και ενίσχυσή της. Από πρωτοβουλίες του ιδίου ή ομοίων του παγκόσμια, από κινήματα και μεμονωμένους ενεργούς πολίτες.
Σαφώς κανείς δεν πρέπει να εξιδανικεύεται. Ούτε πρέπει να περιμένουμε μαγικά και ανεδαφικά πράγματα. Προσγειώσεις θα υπάρξουν πολλές. Αλλά σε μια εποχή που λέξεις όπως όραμα και όνειρο, αξίες και πίστη σε έναν απώτερο, συλλογικό σκοπό, ακούγονταν απλά ως ανεδαφικές ή απλώς συμπαθητικές και πάντως ως τυπικά συμπληρώματα σε τεχνοκρατικούς λόγους πολιτικών, ήρθε αναπάντεχα μια ευκαιρία να ακουστούν και πάλι. Να συνεπάρουν και να κινητοποιήσουν μαζικά. Πήραμε σίγουρα μια παράταση χρόνου, αν μη τι άλλο. Να σταθούμε όμως σε μερικά αξιοσημείωτα στοιχεία.
Η όλη αυτή πορεία του 44ου πια Πρόέδρου των Η.Π.Α., Μπαράκ Ομπάμα, ανέδειξε και πάλι στο προσκήνιο και έκανε της μόδας την ενασχόληση με τα κοινά και μάλιστα στην πιο υγιή της έκφραση. Αυτήν της αυτοπροσφοράς και της συμμετοχής σε έναν υπέρτερο και συλλογικό στόχο. Και αυτό το πραγματοποίησε κατά ιδανικό τρόπο, πλήρως εναρμονισμένο στο πνεύμα των καιρών. Αξιοποιώντας στο έπακρο όλα τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, χωρίς ακρότητες και υπερβολές αλλά με άριστο πνεύμα επαγγελματισμού και προγραμματισμού, εμφανές σε κάθε στάδιο, σε κάθε βήμα. Στοχευμένες παρεμβάσεις, γεωγραφικά και θεματικά, μετρημένα λόγια και λέξεις, που συνειδητοποιούν επιτέλους το ειδικό τους βάρος και σημασία και εκτοξεύονται μόνο όπου και όπως πρέπει. Ακόμα και στην κορυφαία στιγμή, τίποτα δεν ξεφεύγει ή αφήνεται στην τύχη. Σοβαρότητα, ειλικρινές και σίγουρο ύφος, με σωστή δόση συναισθηματισμού και μετρήσιμων στόχων. Και όλα αυτά ειπωμένα με τέλειο σχεδόν τρόπο, έτσι ώστε να μπορούν να κοινωνηθούν στο μέσο άνθρωπο.
Σε αυτή τη μεγάλη βραδιά όμως, που θα αξιολογηθεί ως προς το πραγματικό της ιστορικό μέγεθος και σημασία σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, υπάρχουν και άλλα εξίσου σημαντικά, κυρίως για εμάς εδώ και τη μίζερή μας καθημερινότητα όπως την έχουμε συνηθίσει πια και σε μεγάλο βαθμό επιβάλει στον ίδιο μας τον εαυτό. Σε πολλές περιστάσεις καταγγέλλουμε τα παράγωγα του πολιτισμού που μας εισάγονται από τις Η.Π.Α. , όπως επίσης και τις ωμές της παρεμβάσεις στο διεθνές πεδίο, με τρόπο παραβατικό και προκλητικό. Και τις πιο πολλές φορές έχουμε δίκιο. Θα πρέπει όμως να αναγνωρίζουμε και τις στιγμές που μας παραδίδει μαθήματα δημοκρατίας και εκφοράς δημοσίου λόγου από τους ισχυρούς της (θεσμικά τουλάχιστον) φορείς εξουσίας.
Οι ομιλίες εχθές, αφενός του νικητή Μπάρακ Ομπάμα αλλά αφετέρου (και ίσως κυρίως) του Γερουσιαστή Μακ Κέην, ανήκουν σε αυτές τις στιγμές. Στιγμές δημοκρατικού ήθους και απόδειξης της ποιότητας των θεσμών (έστω στο τυπικό, ξαναλέω, επίπεδο) τους οποίους και ενδυναμώνουν, στιγμές που ποιούν ήθος και παιδεύουν-εθίζουν πληθυσμούς. Στιγμές που πλάθουν συλλογική και εθνική συνείδηση. Ο Μακ Κέην, ένας άνθρωπος άγνωστος όσον αφορά τη σημαντική του πορεία στα αμερικανικά πράγματα για εμάς τους «μακρινούς» και ένας άνθρωπος που συγκέντρωσε και μεγάλο μέρος αντιπάθειας για τις θέσεις του σε αυτήν την προεκλογική περίοδο, σε στιγμές προσωπικού ήθους και υπέρβασης, κέρδισε από τη συμπάθεια έως την εκτίμηση και το σεβασμό μας. Και παρέδωσε μαθήματα.
Έδειξε πώς εισπράττεται και εκφράζεται μια ήττα με αξιοπρεπή τρόπο. Ανέλαβε το βάρος των προσωπικών του λαθών, με τρόπο που αρμόζει σε άνθρωπο που διακήρυττε το μαχητικό του πνεύμα και παρελθόν και ύστερα εξήρε τις αξίες που εκφράστηκαν στο πρόσωπο του νικητή του, αναγνωρίζοντας την ιστορικότητα των στιγμών που σηματοδότησαν ένα συμβολικό τέλος σε δεκαετίες φυλετικού διαχωρισμού και διακρίσεων . Και σε στιγμές σπάνιες για την συνήθη πρακτική παγκοσμίως, εναντιώθηκε στην λαϊκή δυσφορία και τις φωνές αποδοκιμασίες, αντιλαμβανόμενος το υπέρτερο συμφέρον της ίδιας του της χώρας και του σεβασμού προς τους θεσμούς και τους συμβολισμούς τους και εξέφρασε ενεργά τη στήριξή του στον «Πρόεδρό του» όπως τον χαρακτήρισε!
Τα ίδια και από τη μεριά του νικητή, που πρώτα εξήρε την αξία του αντιπάλου του και απένειμε τα εύσημα για την προσφορά και τον αγώνα του, παρόλο που η αντιπαράθεσή τους υπήρξε τόσο σφοδρή. Και ύστερα μίλησε και αυτός για την ενότητα του αμερικανικού λαού, εξαίροντας όλα αυτά τα πραγματικά ή φαντασιακά-συμβολικά στοιχεία που δημιουργούν και σφυρηλατούν ένα έθνος.
Πολλά τα συναισθήματα και οι σκέψεις. Σημαντικά τα μαθήματα, ειδικά για τους «κληρονόμους» και θεματοφύλακες εννοιών και λέξεων του κατεξοχήν ανθρωποκεντρικού πολιτισμού στην Ιστορία. Πώς να αντέξεις μετά όλη αυτή τη μετριότητα και τη μιζέρια της δικής μας επικαιρότητας και συνήθους πρακτικής, όπως μας την εκτοξεύουν καθημερινά τα κυρίαρχα μέσα, και όπως την εκφράζουν οι γνωστοί και συνήθεις «ύποπτοι» στους οποίους παρέχεται το δημόσιο βήμα;
Αλλά σήμερα ας αρκεστούμε στην απλή διατύπωση της άρνησης παραδοχής πως αυτή είναι η μοίρα μας και η προοπτική των δημοσίων πραγμάτων μας. Ας είναι, μέσα στο κλίμα της διάχυτης ευφορίας και μια μέρα περισυλλογής, που θα μας υπενθυμίσει και όλα εκείνα που ήδη πλουσιοπάροχα διαθέτουμε, και περιμένουν να εκφραστούν με τρόπο νέο και αξιοπρεπή, μέσα από λειτουργούντες θεσμούς σεβαστούς από όλους. Ας θέσουμε τα ερωτήματα. Οι απαντήσεις θα ακολουθήσουν, γιατί, κάτι που ξέραμε αλλά το θυμηθήκαμε ξανά, αξίζουμε ακριβώς όσο και τα όνειρά μας. Όχι λιγότερο, όχι περισσότερο.